Winterwenken 2023
Onderkoeling bij 20°C, kan dat?
Hoe zit het met de extra risico’s in de winter? Je roeit dan vaak in de ‘grijze zone’, waarin je soms wel en soms niet mag roeien of de een wel en de ander niet. Bij een combinatie van negatieve factoren, zoals lage watertemperatuur, hoge golven en harde wind, zit je buiten die zone. In de grijze zone moet je zien uit te vinden of een vaarverbod van kracht is of niet. Mist kan snel optrekken en plaatselijk zijn. Een onweersbui kan aan onze locatie voorbijgaan. Gezond verstand oftewel zeemanschap moeten je beslissing bepalen.
In de winterperiode te water raken kent het risico van onderkoeling. Vooral skiffeurs moeten beseffen dat omslaan bij lage watertemperaturen tot koudeschok en/of onderkoeling kan leiden. Bij koudeschok kun je niet zwemmen. Onderkoeling verloopt sluipend en kan overleven in het water bedreigen. Bij 5°C watertemperatuur heb je ongeveer 30 minuten. Vanuit het midden van de zwaaikom (brug Markkanaal) bijvoorbeeld kom je dan mogelijk in de gevarenzone. Ook bij 10-12°C treedt al vaak onderkoeling op. Een recent geval van omslaan in de skiff in augustus bij een luchttemperatuur van 25°C en een watertemperatuur van 20°C leverde volgens de skiffeur die het overkwam, al onderkoeling op. Wat was het geval? De zeer ervaren en technisch competente skiffeur haakte met een blad op een rietpol en sloeg om. Als zwemmer bleek hij niet zo competent, want hij slaagde er niet in aan de walkant van zijn skiff te komen, zelfs niet met aanwijzingen van een andere skiffeur. Aan de lange tijd in het water kwam pas een eind nadat een passerende coach hem vanuit zijn coachbootje terug in de skiff had geholpen. Maar vaak zijn er geen reddende engelen en sta je er geheel alleen voor.
De moraal van het verhaal is dat we het gevaar van onderkoeling heel serieus moeten nemen. Zo zijn persoonlijke factoren als fysieke fitheid, vetpercentage en leeftijd medebepalend voor de afloop van een dergelijk incident. Ouder worden gaat gepaard met afnemende fysieke souplesse. Dat op tijd te onderkennen vereist toenemende mentale souplesse. Plan dus overeenkomstig je capaciteiten. Probeer, zeker in de wintermaanden, altijd de hele trip door te denken, inclusief de (on)voorziene situaties. Draag opvallende kleding. Neem een goed verpakt mobieltje mee. Weet wat het weer gaat doen en laat anderen weten wat je doet. Tot slot nog eens de vaarverboden:
- Wind: vanaf windkracht 6 of als je schuimkoppen op het water ziet. Richting brug heb je vaak hoge golven.
- Duisternis: een kwartier na zonsondergang tot een kwartier voor zonsopgang (melding in BRS). Alleen het bestuur kan dispensatie verlenen.
- Kou: buitentemperatuur lager dan – 2°C.
- IJs(schotsen) op de Mark of in het Markkanaal.
- Mist: zicht minder dan 500 meter. De twee verkeersborden (wit en groen) in de zwaaikom ter hoogte van de Markkanaalbrug niet zichtbaar.
- Onweer: raadpleeg Buienradar bij een melding.
- Water- en buitentemperatuur lager dan 10°C. Raadpleeg tabel in Roeiboek hfst 9.3.
